Uitgelezen: 'Omega minor' van Paul Verhaeghen #AKLM

Augustus loopt op z'n einde. Aangezien ik me voorgenomen had om enkele ongelezen klassiekers uit mijn boekenkast te lezen voor de 'augustus klassieke literatuur maand' van Sandra schrijft en leest, werd het na Lijmen/Het been van Elsschot hoog tijd voor een tweede klassieker. En wat voor een! Omega minor van Paul Verhaeghen is een pil van zo'n 600 pagina's. Niet iets wat je zomaar op een namiddagje uitleest. Het is een postmoderne klassieker uit de hedendaagse Nederlandstalige literatuur over de holocaust. Een professor had er vroeger lovende woorden over gesproken tijdens zijn colleges. Ook de geliefde had dit boek verslonden. Redenen genoeg dus om mijn tanden te zetten in dit boek.

(bron)
Omega minor samenvatten is een schier onmogelijke taak. De roman waaiert alle kanten uit, het is een soort palimpsest, waar steeds andere versies van hetzelfde verhaal doorschemeren. Stukken uit het verhaal worden door de personages zelf verdraaid en herschreven, wat deze roman uiterst postmodern maakt. Hét verhaal en dé waarheid bestaan nu eenmaal niet. Iedereen maakt zijn of haar eigen vorm van literatuur. Lezers die houden van een behapbaar en rechtlijnig verhaal kunnen zich dus beter onthouden.

In grote lijnen gaat dit boek over een jood, Jozef de Heer, die Auschwitz overleefd heeft. Tijdens de oorlog is hij meermaals op de vlucht geslagen, heeft hij gewerkt als goochelaar, werd hij verraden en heeft hij zelf ook verraden. Hij vertelt zijn levensverhaal aan Paul Andermans, een Vlaamse postdoc die in Berlijn verblijft. Als onderzoeker van het geheugen raakt hij gefascineerd door De Heers relaas. Tegelijkertijd volgt de lezer het verhaal van Goldfarb, een Joods-Duitse wetenschapper die in Amerika aan de atoombom werkt met zijn geliefde Hannah. Zijn levensloop raakt ook verstrengeld met die van Paul Andermans en Jozef de Heer. Ondertussen is de gruwel van de oorlog een constante en angstaanjagende aanwezige.

Paul Verhaeghen (bron)


Dat deze roman vroeger op de universitaire leeslijst stond, hoeft niet te verbazen. Het is zo'n boek dat ik vroeger, als student, nauwkeurig geanalyseerd zou hebben voor een paper. Er zijn verschillende interessante dingen die je onder de loep zou kunnen nemen: de wisselende identiteiten van de personages (elk personage lijkt een dubbelganger te hebben), het beeld van Amerika, de functie van geschiedschrijving, de metafictie (wat zegt dit boek over zichzelf, over literatuur?). Enzovoort. Gelukkig kon ik de roman als doorsnee lezer ook appreciëren. Verhaeghen bewijst dat hij kan schrijven, denken, choqueren, filosoferen, vertellen en verontrusten. Omega minor is een magnum opus, een roman met internationale klasse à la De ontdekking van de hemel van Harry Mulisch. Maar dan nog complexer. Een uitdagend boek waar je als lezer dagenlang mee kan worstelen.

Welke "intellectueel uitdagende" roman heb jij al gelezen? 

Populaire posts