Over oude meisjesboeken

Toen ik deze week in de krant las dat er een Vlaamse serie komt over Tiny, werd ik overvallen door een vlaag van nostalgie. Ik herinner me nog goed hoe ik als kind de Tiny-boeken van mijn moeder las: de dromerige plaatjes, de immer lieve Tiny en haar hondje, haar vriendinnen. Ze leek te wonen in een ideale wereld. Als ik de boekjes nu herlees, voelt het deftige taalgebruik en het plichtsbewustzijn van Tiny enigszins achterhaald aan. Ik ben alvast benieuwd hoe Tiny op het scherm zal klinken.

Tiny heeft een druk sociaal leven
Natuurlijk valt er vanuit een feministisch standpunt heel wat op te merken. Tiny is wel erg mevrouwerig en voorbeeldig voor haar leeftijd. In Tiny is jarig gaat ze bijvoorbeeld naar de kapper voor haar verjaardag, om daarna haar mama te helpen in de keuken en een bos rozen als verjaardagscadeau te krijgen. Pippi Langkous zou haar beslist een poets bakken! Toch heeft het iets charmants, die pastelkleurtjes en kleren uit de jaren vijftig.

Een ander "meisjesboek" uit die tijd - ooit gevonden in het huis van mijn overgrootmoeder -  is Boendermartje. Een Tiny in werkkleren, want Martje groeit helaas niet op in een welgesteld gezin. Als wees moet ze werken voor de kost. Als mensen haar uitschelden, slikt ze alle verwijten in, en wil ze des te meer haar goedheid bewijzen. De christelijke boodschap is duidelijk en kan voor een hedendaagse lezer onrealistisch overkomen. Zo zet Martje haar beste beentje voor op school. Ze doet het zo goed, dat ze een prachtige plaat (poster) krijgt met Jezus erop in kleur. Wanneer haar tante tijdens een woede-uitbarsting de plaat van de muur scheurt, is Martje ontroostbaar. Uiteindelijk komt haar tante tot inkeer en herbeginnen ze met een schone lei (en een nieuwe kleurplaat). 


Het lijkt allemaal nogal banaal, maar de psychologie van Martje was best goed uitgewerkt. Dat ik het 20 jaar later nog min of meer kan navertellen, is het bewijs dat het boek toch een bepaalde indruk heeft achtergelaten. 

Ook Schoolidyllen (1920) van Top Naeff heb ik als tiener gelezen. Hoewel het taalgebruik in het begin wel lastig was ('jelui' in plaats van 'jullie'), vond ik het een meeslepend boek. Een echte bakvisroman over een vrijgevochten groepje vriendinnen, met een aangrijpend einde.


Dus ja, het heeft wel iets, die meisjesboeken van weleer. Niet alleen omdat ze nu zo grappig ouderwets zijn, maar ook omdat ik op die manier even een kind van vroeger kon zijn.



Populaire posts